09 May Muška menopauza: Kako starenje utiče na plodnost kod muškaraca?
Ako imate više od 35 godina i još nemate djecu, vjerovatno ste imali bar jednu osobu koja vas ometa da vas podseti da je bolje da požurite jer će vaša plodnost opasti. Naravno, to niko nikada ne kaže muškarcima. Menopauza je poput tempirane bombe za žene koje žele da zasnuju porodicu, ali muškarci nemaju istu ciljnu liniju za svoju plodnost.
Ili oni?
I muškarci mogu izgubiti svoju plodnost
Muškarci mogu da proizvode spermu tokom cijelog života, tako da nema „muške menopauze“ kada muškarci više ne mogu da imaju djecu. Međutim, studije su pokazale da muška plodnost opada sa godinama.
Ako je muškarac stariji od 45 godina, njemu i njegovoj partnerki može biti potrebno pet puta duže da zatrudne nego da je imao 25 godina ili manje. Kada je muškarac stariji od 40 godina, on i njegova partnerka imaju 30% manje šanse da će zatrudneti tokom perioda od 12 mjeseci nego ako je muškarac mlađi od 30 godina.
Muško doba takođe utiče na stope uspjeha IVF-a. Jedna studija je pokazala da kada i muškarac i žena imaju 35-39 godina, imaju stopu začeća od 29%, ali to pada na 18% ako žena ima 35-39 godina, ali je njen partner pet ili više godina stariji.
Muška neplodnost se dešava postepeno
Žene imaju tendenciju da vide da njihova plodnost naglo opada u kasnim 30-im i 40-im godinama, ali kod muškaraca, plodnost se smanjuje mnogo postepeno i od kasnijeg doba. Plodnost muškaraca uglavnom počinje da opada u 40-im i preko 50-ih godina.
Jedna francuska studija je otkrila da reproduktivna sposobnost žena opada od 35. godine, ali kod muškaraca tek od oko 40. Druga istraživanja su zaključila da pre 34. godine nije bilo primjetne promjene u koncentraciji spermatozoida, pokretljivosti spermatozoida, morfologiji spermatozoida ili zapremini sperme, ali da su posle 40. koncentracija spermatozoida i morfologija spermatozoida opali.
Šta utiče na plodnost muškaraca?
Postoje dva glavna načina na koje plodnost muškaraca može opasti tokom vremena:
-Promjene koje utiču na libido i izazivaju erektilnu disfunkciju (ED)
-Promjene u proizvodnji sperme
Naučnici su takođe otkrili da kako muškarci stare, sperma pokazuje sve veću fragmentaciju DNK, što zauzvrat povećava hromozomske defekte koji izazivaju pobačaj.
Libido i ED
Kada se muškarci bore da postignu erekciju, to se naziva erektilna disfunkcija. Bez erekcije, muškarac ne može prirodno ejakulirati spermu koja oplođuje jaje i postiže začeće. ED može imati brojne uzroke, uključujući nedovoljan testosteron i lošu cirkulaciju krvi. Rizici od teške ED rastu za 300% između 40 i 70 godina, a od umjerene ED za 200%.
Kako muškarci stare, njihova hormonska ravnoteža se menja i nivoi testosterona opadaju. Opadanje počinje oko 40. godine, što je mnogo kasnije od doba kada plodnost žena počinje da opada, ali je i dalje značajno.
Testosteron je hormon koji kontroliše muški libido, sposobnost ejakulacije i sposobnost postizanja i održavanja erekcije. Ukupni testosteron opada za oko 0,8% godišnje, a globulin koji vezuje polne hormone (SHBG) raste za 1,6% godišnje, što naučnici spekulišu da dodatno smanjuje nivoe testosterona.
Proizvodnja sperme
Do sada se naučnici slažu da se kvalitet sperme smanjuje sa godinama, ali postoji manje saglasnosti o tome zašto i kako se to dešava. Pad testosterona svakako igra ulogu. Lejdigove ćelije u testisima stvaraju veoma visoke nivoe testosterona koji proizvode spermu, ali vitalnost tih Lejdigovih ćelija opada sa godinama.
Postoji niz faktora koji utiču na zdravlje sperme (Sperma je ono što oplođuje jaje, a ima i sjemena tečnost koja drži spermu.) Glavna pitanja su:
Koncentracija sperme (% sperme u tečnosti sperme)
Morfologija sperme (oblik)
Pokretljivost spermatozoida (sposobnost kretanja do jajeta)
Još uvek nije jasno da li koncentracija sperme značajno opada. Neki naučnici čak misle da koncentracija sperme može blago porasti sa godinama.
Postoje studije koje pokazuju da morfologija spermatozoida može opasti do 0,9% godišnje, sa ukupnom promjenom do 18% tokom 20 godina. Oblik sperme utiče na sposobnost sperme da oplodi jaje. Što se više razlikuje od normalnog, to će teže biti začeće. Međutim, teško je pouzdano istražiti morfologiju sperme, jer podaci mogu mnogo da variraju između studija.
Naučnici su daleko više zabrinuti zbog načina na koji promjene u pokretljivosti spermatozoida utiču na plodnost muškaraca. Prema najnovijim istraživanjima, pokretljivost spermatozoida može pasti za 0,8% godišnje starosti za svaku godinu starosti. U stvari, 40% muškaraca starosti 40-60 godina ima slabo pokretnu spermu, za razliku od samo 20% 20-30-godišnjaka i 17% 30-40-godišnjaka.
Drugi problemi koji uzrokuju opadanje zdravlja sperme su pad zapremine sperme i gubitak snage vezikularne funkcije, što znači da se sperma ejakulira mnogo slabije i da ne putuje tako daleko.
Fragmentacija DNK i pobačaj
Žene se rađaju sa ograničenim brojem jajnih ćelija, ali muškarci nastavljaju da proizvode spermu tokom svog života. Svaki put kada se napravi ta sperma, ona reprodukuje mušku DNK, a sa svakom replikacijom postoji rizik od mutacija ili fragmentacije DNK. Kako muškarci stare, fragmentacija DNK se povećava.
Porast fragmentacije DNK takođe znači porast hromozomskih abnormalnosti, što može uzrokovati zdravstvene defekte, nisku porođajnu težinu i pobačaj ili mrtvorođenje. Rizik od pobačaja u prvom tromjesječju je 25% veći kada je otac stariji od 35 godina, čak i ako je majka mlađa od 30 godina. Druga studija je pokazala da je veća vjerovatnoća da će bebe rođene od očeva starijih od 45 godina biti rođene prerano i veća je vjerovatnoća da će imaju nisku porođajnu težinu i “Apgar skor” od onih rođenih od mlađih očeva. Pored toga, vjerovatnije je da će bebama sa očevima starijim od 55 godina biti potrebna potpomognuta ventilacija.
Efekti življenja
Imajte na umu da što ste stariji, više ste vremena morali da budete izloženi toksinima, klicama i da razvijete uslove koji mogu uticati na plodnost. Autori jedne studije primećuju da „rizik od razvoja zdravstvenog stanja ili od izlaganja toksinima iz životne sredine raste sa godinama.
Neki od ekoloških problema koji mogu uticati na plodnost muškaraca uključuju:
-Izloženost toksinima kod kuće ili na poslu
-Izlaganje visokim temperaturama
-Neželjeni efekti ljekova na recept
-Medicinska stanja
Toksini
Endokrini disruptori se nalaze u mnogim uobičajenim predmetima i kod kuće i na poslu. To su materijali koji ometaju oslobađanje polnih hormona koji kontrolišu proizvodnju sperme i erektilnu funkciju. Neki ozbiljni endokrini disruptori uključuju:
-Triklosan, koji se nalazi u mnogim antibakterijskim sapunima i sredstvima za čišćenje u domaćinstvu
-Ftalati i parabeni, koji se koriste u desetinama proizvoda uključujući dezodoranse, deterdžente za veš i osvježivače vazduha
-BPA (Bisfenol A) i Bisfenol S (BPS), koji se koriste u plastici kao što je omotač od sarana, plastične boce i futrole za mobilne telefone.
Ostale hemikalije koje utiču na hormonsku ravnotežu uključuju pesticide, DDE, isparenja dizela, olovo i razređivače boje. Saobraćajne pare takođe mogu uticati na broj spermatozoida, pokretljivost i vitalnost.
Visoke temperature
Proizvodnja sperme najbolje funkcioniše kada su testisi nekoliko stepeni niži od tipične tjelesne temperature, ali mnogi muškarci rade u vrućim sredinama kao što su fabrike, garaže, itd. koje podižu temperaturu testisa. Kada su testisi previše vrući, veća je vjerovatnoća da će proizvesti spermu pogrešnog oblika, što utiče na pokretljivost spermatozoida.
Zdravstveno stanje
Problemi sa plodnošću kod muškaraca često su povezani sa drugim zdravstvenim stanjima, poput gojaznosti, raka, hipertenzije, bolesti srca i bolesti bubrega. Bolesti srca i hipertenzija, na primjer, utiču na zdravlje krvnih sudova i povećavaju rizik od ED. Gojaznost može uticati na hormonsku ravnotežu. Svi ovi uslovi češće pogađaju starije muškarce nego mlađe muškarce.
Ljekovi
Uobičajeni ljekovi kao što su spironolakton i blokatori kalcijumskih kanala koji se prepisuju za hipertenziju, H2 blokatori propisani za čir na želucu i antiandrogeni tretmani (flutamid) za prostatu mogu imati neželjene efekte koji utiču na proizvodnju sperme.
Šta muškarci mogu da urade da zadrže svoju plodnost?
Kao i kod drugih zdravstvenih problema, održavanje zdrave težine i izbjegavanje poznatih toksina može da utiče na reproduktivno zdravlje muškaraca. Ako imate problema sa začećem, takođe je značajno razmisliti da li postoji nešto na vašem radnom mjestu ili kućnom okruženju što bi moglo da utiče na vašu plodnost.
Međutim, niko ne može (ili treba da pokuša) da izbjegne starenje, a neizbježno je da će se plodnost muškaraca donekle smanjiti sa godinama. Ako ste muškarac stariji od 40 godina i vi i vaš partner se borite sa začećem, treba provjeriti da li postoji nešto što bi moglo da utiče na vaš nivo plodnosti, kao i da istražite plodnost kod žena.
Bilo da koristite IVF, donatorsku spermu ili prirodno začeće da biste izgradili svoju porodicu, nadamo se da će vaše iskustvo biti što je moguće lakše.
Autor Anita Finčam iz Fertility Europe
Ovaj članak vam je dostavljen uz podršku Gedeona Rihtera.
Zajedno na putu do beba!
Pozovite nas
Briga o potomstvu i reproduktivnom zdravlju je jedan od prioriteta!
+382(0) 68/045-456
Radno vrijeme : svaki radni dan od 09 do 13 h
Nema većeg uspjeha i sreće u životu od djece!
Kontakt info
Adresa: Ul. Studentska, lamela 3/40 Podgorica, 81000
Email: [email protected]
© Copyright www.imampravodabudemmama.com